KATEDRALAK

Katedralak tenplu kristauak dira.

Erdi Aroko gizartea xurgatu eta aldi berean baliabide soberakinekin, gehienak gazteluak eta elizak, eraikinetan islatzen zituzten beraien oinarrizko kezkak: Jainkoa eta gerra.

Publiko gehien zituzten eraikuntzak elizak ziren. Kanoi gangak elizen tamaina mugatzen zuen eta lehioentzako leku gutxi uzten zuen.

Katedral berriak, elizak eta abadetxeak, XI eta XII. mendeetan eraiki ziren. Aparteko eraikin jarduerak, nekazaritza, merkataritza eta hirien hazkundea islatu zen Erdi Aroan. XI. eta XII. mendeko katedralak estilo erromanikoan eraiki ziren. Adibide batzuk Alemania, Frantzia eta Espainian aurki daitezke.

Roman eraikitzaileak egindako berrikuntza garrantzitsua hau da: arku teilatua, antzinako zurezko maila ordekatuz, kanoi ganga edo zilindrikoa, edo gurutze ganga bat non bi zilindriko ganga zeuden.

 Harrizko gangak gehiegizko pisua zutenez, eliza erromanikoetan pilarrak eta horma masiboak jartzen ziren, pisua eusteko.

Katedral gotikoak oso garaipen handiak ziren Erdi Aroan. Bi eraikuntza oinarrizkoei esker, katedral gotikoen izatea ahalbidetu zuten. Arku eta gangen erabiltze puntuzkoak, garrantzi mugimendua eta Jainkoaren botere bertikalaren sentsazio zentzu bat sortu zuten. Gogorgarriak hormen pisua eusteko jartzen ziren. Eraikuntza gotikoek, lehio asko zituztenez, argi gehiago iristen zen barnealdera.

Katedral gotikoa komunitate osoaren lana zen, klase guztiak bere eraikuntzetan parte hartzen zuten. Kumunitatearen fedea ere bazen katedral gotikoa. Frantziko estilo gotikoko hainbat eraikuntza: Notre Dame (Paris), Reims, Amiens, eta Chatres.

Erdi Aroko katedral gotikoen lehioetan edertasuna eta kolore ezberdinak nabarmentzen ziren.